Czym jest sen i po co śnimy?
Sen to stan ośrodkowego układu nerwowego polegający na czasowym, cyklicznym odizolowaniu się mózgu od wrażeń zmysłowych i czuciowych. Pomimo iż bodźce odbierane są z otoczenia i wnętrza organizmu nie dochodzą do świadomości. W czasie trwania snu następują zmiany bioelektrycznej czynności kory mózgowej. Wyróżnia się cztery podstawowe fazy: alfa, beta delta i theta.
Fale beta dominują w fazie czuwania. Gdy wchodzimy w stan relaksu fale beta ustępują na rzecz fal alfa. Moment zasypiania jest charakterystyczny dla fal Teta. Zwalnia tętno, temperatura się obniża, gałki oczne nie wykazują żadnego prawie ruchu. Fale Delta dominują w śnie głębokim.
Wyróżniamy też coś takiego jak sen paradoksalny bardziej znany jako faza REM, która w zapisie encefalograficznym przypomina fale beta (stan czuwania). Występują wówczas pośpieszne ruchy oczu jak gdyby powodowane świadomym oglądaniem jakichś obrazów przed śpiącego. Jednocześnie przyspiesza rytm serca i wzrasta ciśnienie krwi jak przy silnych emocjach lub wysiłku fizycznym. Zwiotczenie mięśni typowe dla stanu snu, jest przerywane nagłymi krótkotrwałymi ruchami jakby odzwierciedlały ruchy wykonywane w marzeniach sennych. Czasem Towarzyszy temu żywa mimika twarzy i mniej lub bardziej wyraźny monolog śpiącego. Człowiek przebudzony w tej fazie zazwyczaj twierdzi, że właśnie coś mu się śniło i często dość dobrze pamięta co.
Powyżej opisany cykl trwa 60-90 min by po nim nastąpił sen paradoksalny, trwający 20-30 min. Cała seria powtarza się 4-6 razy w warunkach normalnego 8 godzinnego snu.
Organizm ludzki bez snu może przeżyć 8 do 11 dni. Już po kilku dobach wymuszonej bezsenności dochodzi do zmian w czynnościach psychicznych. Po ok trzech dobach następują wyraźne halucynacje.
Czas snu jawi się dla nas jako odpoczynek. Dla organizmu jest to natomiast okres wytężonej regeneracji. Podczas snu w komórkach i tkankach naszego ciała, a szczególnie w mózgu następuje intensywna synteza białka, kwasów nukleinowych oraz innych substancji zużytych w ciągu dnia. Następuje mnożenie nowych komórek, usuwanie starych. W mózgu i w układzie nerwowym przebiegają złożone procesy związane z przetwarzaniem i utrwalaniem informacji. Odnowa i reset wielu funkcji następuje także w psychice człowieka. Dobowym raportem z takiej odnowy psychicznej jest sen jaki pamiętamy po przebudzeniu.
Sen jest symbolicznym przedstawieniem najbardziej aktualnych informacji z miliona procesów psychofizycznych jakie się dokonały w ciągu nocy. Jakiekolwiek zmiany, których doświadczaliśmy dobę, dwie lub trzy wcześniej będą odciśnięte w fabule snu. Nic co jest przedstawione w śnie nie jest przypadkowe przeciwnie jest to najbardziej adekwatna informacja, esencja przedstawiona za pomocą symboli (dlaczego symbolami?) dotycząca całej naszej istoty.
Ciekawostka:
W okresie przejściowym między czuwaniem, a snem może wystąpić tzw. zryw miokloniczny – nagły skurcz mięśniowy przypominający napad padaczkowy. Spowodowane jest to niepłynnym procesem odłączania się układu nerwowego od jego receptorów rozprowadzonych na całym ciele. Przy zasypianiu jest to odwrotność tego co określamy „gwałtownym uczuciem spadania”, które potrafi nas wybudzić ze snu (sen o spadaniu).